"No peace as long as there is no justice" - ''Η ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΛΑΝΤΛΟΟΥ''

"No peace as long as there is no justice" (Ο Λούης Τίκας και η σφαγή του Λάντλοου): Σαν σήμερα, 20 Απριλίου 1914, ένοπλοι μπράβοι-εθνοφρουροί, με εντολές της εταιρείας του Ροκφέλερ (ιδιοκτήτης των ανθρακωρυχείων) περικυκλώνουν καταυλισμό των απεργών ανθρακωρύχων στο Ν.Κολοράντο.

Ήταν Δευτέρα του Πάσχα. Η απεργία είχε ξεσπάσει 23/9/1913, με κέντρο την πόλη Λάντλoου. Χιλιάδες μετανάστες εργάτες, Ελληνες, Ιταλοί, Σέρβοι, Αφροαμερικανοί, συμμετέχουν καθολικά στην απεργία και παραλύουν τη λειτουργία των ορυχείων. 

Η κατάσταση στα ανθρακωρυχεία-κάτεργα του Ροκφέλερ είχε φτάσει στο απροχώρητο. Στα χρόνια 1910-1913, 618 ανθρακωρύχοι είχαν χάσει τη ζωή τους σε εργατικά "ατυχήματα".Τα ημερομίσθια ήταν τόσο χαμηλά ώστε πολλές οικογένειες ζούσαν με "αποζημιώσεις θανάτου" που έφταναν τα 700 δολάρια (χώρια το φέρετρο 20 δολαρίων). 

Οι εργάτες στα ορυχεία ήταν κυρίως μετανάστες. Μπράβοι και χαφιέδες της εταιρείας υποδαύλιζαν τις εθνοτικές διαφορές μεταξύ τους για να αποτρέπουν κάθε διεκδίκηση. 

Και οι Έλληνες μετανάστες εργάτες του Κολοράντο βρίσκονταν στο έλεος των εταιρειών και των αφεντικών. Η δουλειά τους ήταν πολύ σκληρή, με αποτέλεσμα σε 2 χρόνια να υπάρχουν 13 θάνατοι Ελλήνων εργατών και πολλοί τραυματισμοί. "Πατριώτες"εργατοπατέρες-δουλέμποροι τους εύρισκαν δουλειά στα ορυχεία, με άθλιες συνθήκες. 

Οι εταιρείες έκλεβαν ακόμα και τους άθλιους μισθούς των ανθρακωρύχων. Σπίτια και καταστήματα ανήκαν στην εταιρία των ορυχείων, η οποία κοστολογούσε τη χρήση και τα ψώνια 25 % ακριβότερα από την ελεύθερη αγορά! Επιλογή άλλη δεν υπήρχε, αφού οι εργάτες ήταν υποχρεωμένοι να κατοικούν και να ψωνίζουν από την εταιρία, η οποία τους πλήρωνε με "νόμισμα" ανταλλάξιμο μόνο στα ταμεία δικών της καταστημάτων. 

Σε αυτές τις συνθήκες, ξέσπασε η απεργία στα ανθρακωρυχεία τον Σεπτέμβρη του 1913. Οι εργάτες ζητούσαν οκτάωρο (αντί για 12ωρο),αναγνώριση του συνδικάτου τους, κατάργηση του script (εναλλακτικό νόμισμα της εταιρίας με το οποίο μπορούσαν να ψωνίσουν μόνο από τα καταστήματα της εταιρείας) κ.α. 

Ηγετική μορφή της απεργίας ήταν ο Λούης Τίκας (Ηλίας Σπαντιδάκης). Ο Τίκας είχε γεννηθεί στα Λούτρα Ρεθύμνου το 1886. Το 1906, σε ηλικία 20 ετών, μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Είχε πρωτοστατήσει σε κινητοποιήσεις των εργατών. Μαζί με τον Τζον Λόζον, αντιπρόσωπο του Σωματείου των ανθρακωρύχων και δικηγόρο, ήταν οι ηγέτες της απεργίας που ξέσπασε τον Σεπτέμβρη του 1913. 

Στις αρχές, η εταιρεία προέβη σε έξωση των απεργών από τα οικήματα στα οποία τους στέγαζε και προσέλαβε απεργοσπάστες. Οι απεργοί δεν έκαναν πίσω.  Έστησαν σκηνές σε στρατηγικό σημείο, ώστε να εμποδίζουν τους απεργοσπάστες να μπουν στα ορυχεία. Τον Οκτώβριο, ο καταυλισμός λειτουργούσε σαν πόλη: Περίπου χίλιοι απεργοί και οι οικογένειες τους. 

Η εταιρεία ζήτησε παρέμβαση της εθνοφρουράς και ο κυβερνήτης του Κολοράντο συμφώνησε. Τότε, η οικογένεια Ροκφέλερ υπέβαλε το αίτημα να ντυθούν δικοί της μπράβοι με στολές της εθνοφρουράς  και αν χρειαστεί να ρίξουν στο ψαχνό. Ο κυβερνήτης το αποδέχθηκε και αυτό. 

Οι απεργοί δεν υποχώρησαν–ακόμη και όταν οι Ροκφέλερ έστειλαν ένα θωρακισμένο αυτοκίνητο με  πολυβόλο. 20/4/1914,η εθνοφρουρά εισέβαλε στον καταυλισμό. Ήταν Δευτέρα του Πάσχα και οι περισσότεροι κοιμόντουσαν αφού την προηγούμενη γιόρταζαν το Ελληνικό Πάσχα. 

Ο Τίκας ζήτησε ένταλμα αλλά τέτοιο πράγμα δεν υπήρχε και αρνήθηκε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση. Η εθνοφρουρά άνοιξε πυρ. Γυναίκες και παιδιά έτρεχαν να σωθούν. Πάνω από σαράντα άτομα σκοτώθηκαν από σφαίρες και από ασφυξία. Ο Τίκας ζήτησε να δει τον επικεφαλής της εθνοφρουράς, λοχαγό Καρλ Λίντερφελντ. Αυτός δέχτηκε αλλα μετα απο λίγο δολοφόνησε τον Τίκα εν ψυχρώ. Τον χτύπησε με πρωτοφανή αγριότητα στο κεφάλι με την καραμπίνα του. 

Οι εθνοφρουροί άρχισαν να πυροβολούν το άψυχο σώμα. Όρμηξαν στον καταυλισμό και ακολούθησε νέα σφαγή. Έδιωξαν τους απεργούς, σκότωσαν 18 άτομα, 10 εκ των οποίων ήταν παιδιά από τριών μηνών ως 11 ετών, και έκαψαν τις σκηνές τους. 

Η κηδεία του Τίκα έγινε 27 Απριλίου και την πομπή ακολούθησαν χιλιάδες εργάτες. Η "Σφαγή του Λάντλοου" και η δολοφονία του συνδικαλιστή ηγέτη, του "Λούη του Έλληνα" (Louis the Greek, έτσι  τον αποκαλούσαν οι ανθρακωρύχοι) οδήγησε σε γενικευμένη εργατική εξέγερση. 

Μετανάστες εργάτες, διαφορετικών εθνικοτήτων, ενώθηκαν απέναντι στην εταιρεία και την κυβέρνηση. Τα συνδικάτα κάλεσαν τους εργάτες να εξοπλιστούν με "όλα τα όπλα και τα πυρομαχικά που μπορούσαν να αποκτήσουν νόμιμα" και άρχισε πραγματικός ανταρτοπόλεμος. 

Μέσα σε λίγες μέρες, τα συνδικάτα έτρεψαν σε φυγή την εθνοφρουρά και κατέλαβαν όλο το Ν.Κολοράντο. Ο κυβερνήτης έχασε την εξουσία στην ίδια του την Πολιτεία και η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναγκάστηκε να στείλει Ομοσπονδιακό Στρατό για να πνίξει την εξέγερση. Σκοτώθηκαν συνολικά 69 άτομα. 400 απεργοί συνελήφθησαν. Από την εθνοφρουρά παραπέμφθηκαν 22 άτομα και-σε παρωδία δίκης- αθωώθηκαν όλοι, πλην του Λίντερφελντ, ο οποίος δολοφόνησε τον Τίκα. Η "ποινή" ήταν απλή πειθαρχική επίπληξη. 

Το χρονικό της απεργίας δεν γράφτηκε ποτέ. Ο Ροκφέλερ έριξε εκατομμύρια στα μέσα ενημέρωσης για να αποκατασταθεί η εικόνα του του στην κοινή γνώμη. Το κράτος των ΗΠΑ προτίμησε και αυτό να την ξεχάσει. Συχνά και απεργοί απέφευγαν να μιλούν για τα γεγονότα, φοβούμενοι διώξεις για τις οικογένειές τους. 

Όμως η ιστορική μνήμη έμεινε ζωντανή μέσα στο εργατικό κίνημα. Το 1944,ο Γούντι Γκάθρι έγραψε ένα τραγούδι με τίτλο "The Ludlow Massacre" και η ιστορία ήρθε ξανά στο προσκήνιο. Ακολούθησαν και άλλα έργα για την "Σφαγή του Λάντλοου". 

Το 1988, η Ένωση Ανθρακωρύχων της Αμερικής έστησε μνημείο στον τάφο του αρχηγού της εξέγερσης Λούη Τίκα και των άλλων ηρώων εργατών. Εκεί που ο 30χρονος μετανάστης εργάτης Λούης Τίκας, Έλληνες και οι άλλοι εργάτες, με τις οικογένειες τους,έδωσαν την ζωή τους για το 8ωρο, τα εργατικά δικαιώματα και έγραψαν μια απο τις πιο ηρωικές σελίδες στην ιστορία του παγκόσμιου εργατικού κινήματος. 

Ο Αμερικανός ιστορικός Χάουαρντ Ζιν χαρακτήρισε τη σφαγή του Λάντλοου ως "την κορυφαία πράξη της πιθανώς πιο βίαιης σύγκρουσης στην αμερικανική ιστορία μεταξύ της δύναμης των μονοπωλίων και των εργαζομένων".

Τα ονόματα των δολοφονημένων εργατών και των οικογένειων τους που βρίσκονται στο μνημείο της Σφαγής του Λάντλοου:Louis Tikas, 30 χρονών, James Fyler, 43, John Bartolotti,45, Charlie Costa, 31, Fedelina Costa,27, Onafrio Costα, 6, Lucy Costa,4, Frank Rubino,23, Patria Valdez, 37 Eulalia Valdez, 8, Mary Valdez, 7, Elvira Valdez, 3 μηνών, Joe Petrucci, 4.5, Lucy Petrucci, 2.5, Frank Petrucci, 6 μηνών, William Snyder, 11, Pedregone, 6, Cloriva Pedregone, 4.

Πηγές: Ρίτσαρντ Ο. Μπόγιερ - Χέρμπερτ Μ. Μορέ,"Η άγνωστη ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ", Γεώργιος Π. Σταυρουλάκης, "Λούης Τίκας.Ο ήρωας της ξενιτιάς", Ανταμιτς Λούις,"Η ταξική βία στην Αμερική 1830-1930", Αλέξανδρος Κιτροέφ, "Η υπερατλαντική μετανάστευση", στο Συλλογικό "Ιστορία Ελλάδας 20ού αιώνα",Κωστής Καρπόζηλος, "Κόκκινη Αμερική.Ελληνες μετανάστες και το όραμα του νέου κόσμου 1900-1950",Anastasios Papas,"Μέχρι να μπει στη δούλεψη και το τελευταίο παράσιτο της Γη