Καταδίκη του νόμου αγωγών κατά Τύπου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Μία πολύ σημαντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υπέρ της τοπικής εφημερίδας “Πρωϊνή Γρεβενών” φέρνει πάλι στην επικαιρότητα τον τιμωρητικό νόμο των αγωγών εναντίον Τύπου και δημοσιογράφων, ένας νόμος που λειτουργεί εδώ και χρόνια ως επιπλέν φίμωτρο στη δημοσιογραφία. Η υπόθεση αναλύεται στο ρεπορτάζ του vetonews από τον Σπύρο Κουταβά, <<Η Ελλάδα καταδικάστηκε εκ νέου για θέματα Ελευθεροτυπίας. Παραβίασε το άρθρο 10 του ΕΔΑΔ στην υπόθεση “Πρωϊνής Γρεβενών”>>. 

Η καταδίκη αφορά στην παραβίαση του άρθρου 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου που αφορά την ελευθερία της έκφρασης, στην υπόθεση της εφημερίδας «Πρωϊνής Γρεβενών». Η εφημερίδα είχε προσφύγει στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο για την επιβολή αποζημίωσης ύψους 24.000 ευρώ σε πρώην βουλευτή της Ν.Δ που έκανε αγωγή υποστηρίζοντας πως δυσφημίστηκε από άρθρο της εφημερίδας. Μια τόσο γνωστή ιστορία για όλους τους δημοσιογράφους που απειλούνται με αγωγές δυσφήμισης για όσα γράφουν και δεν αρέσουν στους πολιτικούς.

Η υπόθεση έκλεισε με συμβιβασμό καθώς το ελληνικό δημόσιο δέχθηκε να πληρώσει αποζημίωση στον εκδότη για τη “ζημιά που υπέστη”.

Διαβάζουμε το ρεπορτάζ για την υπόθεση.

 Η εφημερίδα και ο διευθυντής ιδιοκτήτης της είχαν προσφύγει στο ΕΔΑΔ στις 30 Δεκεμβρίου 2013  κατά της απόφασης του Εφετείου Δυτικής Μακεδονίας, η οποία είχε οριστικά καταδικάσει την εφημερίδα και τον ιδιοκτήτη της στην καταβολή 24.000 € , στον πρώην βουλευτή Γρεβενών της ΝΔ Νικόλαο Τζίρο ως αποζημίωση για τη δυσφήμιση που υπέστη ο τελευταίος μέσα από σχετικό άρθρο της εφημερίδας.

Πιο συγκεκριμένα, λίγο πριν από τις εκλογές του 2007 και κατά την διάρκεια κατάρτισης των ψηφοδελτίων των κομμάτων  δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα («Πρωινή») σχόλιο που αφορούσε τον τότε πολιτευτή Νικόλαο Τζίρο σχετικά με τη διαδικασία επιλογής του από το κόμμα της ΝΔ ως υποψήφιου βουλευτή, δεδομένου ότι διαφαινόταν στον ορίζοντα το ενδεχόμενο (τότε) πρόωρων εκλογών. Γράφτηκε τότε ότι εκτός από τον Χ. Φώλια που είναι ο αδιαφιλονίκητος πολιτικός για το ψηφοδέλτιο της ΝΔ «με κάποια πολιτικά ανταλλάγματα θα μπορούσε να δεχθεί να ήταν συνυποψήφιος στο ψηφοδέλτιο και ο Νίκος Τζίρος»  Ο κ. Τζίρος, φερόμενος ως υποψήφιος βουλευτής τότε, θεώρησε ότι το δημοσίευμα τον θίγει και προσέφυγε  σε άσκηση αγωγής αποζημιώσεως, ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Γρεβενών, για συκοφαντική του δυσφήμηση.  Η αγωγή έγινε εν μέρει δεκτή τόσο σε πρώτο όσο και σε δεύτερο βαθμό, υποχρεώνοντας τον εκδότη και δημοσιογράφο Ευθύμιο Τσακνάκη να καταβάλει μαζί με τα δικαστικά έξοδα και τους τόκους 24.000 €  ως αποζημίωση για προσβολή της προσωπικότητας του θιγόμενου πολιτευτή. Όπως αναφέρει ο κ.Τσακνάκης ο συγκεκριμένος πολιτικός είχε φτάσει ακόμη και σε πλειστηριασμό της κατοικίας του.  Ο Δημοσιογράφος εκδότης περιγράφει τον δικαστικό αγώνα δρόμου που έδωσε, ασκώντας στην συνέχεια αναίρεση στην προηγούμενη απόφαση ενώπιον του Αρείου Πάγου, στην οποία επισημάνθηκε «η κεφαλαιώδης σημασία της ελευθερίας έκφρασης για τους δημοσιογράφους και ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση το επίμαχο δημοσίευμα δεν υπήρξε συκοφαντικό ούτε εξυβριστικό». Τονίστηκε κάτ’ επανάληψη ότι επρόκειτο για δημοσιογραφική εκτίμηση – στάθμιση στα πλαίσια ενημέρωσης του κοινού. Ταυτόχρονα, επισημάνθηκε η πάγια θέση του ΕΔΑΔ για τον ρόλο του Τύπου ως δημόσιου «φύλακα» και της δυνατότητας που έχει μέσα στα πλαίσια του άρθρου 10 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως Δικαιωμάτων του Ανθρώπου «να χρησιμοποιεί μια δόση υπερβολής ακόμη και πρόκλησης». Τέλος, τονίστηκε ότι «ο τύπος παίζει έναν ουσιώδη ρόλο σε μια δημοκρατική κοινωνία για΄ αυτό ο έλεγχος της δημόσιας δράσης δημόσιων προσώπων είναι απεριόριστος για να μπορεί το κοινό απρόσκοπτα να πληροφορείται». Παρόλη την επιχειρηματολογία , ο ΄Άρειος Πάγος (στον τελευταίο βαθμό δικαιοδοσίας), απέρριψε την αίτηση αναίρεσης.

Έτσι, στις 30.12.2013 επακολούθησε η άσκηση προσφυγής, ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, για να υποχρεωθεί τελικά το Ελληνικό Δημόσιο, ύστερα από συμβιβαστική πρόταση του τελευταίου, διά του νόμιμου εκπροσώπου του, Ιωάννη – Κων/νου Γ. Χαλκιά, Προέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σε πληρωμή τμήματος της αιτηθείσας αποζημιώσεως υπέρ της «Πρωινής Γρεβενών» για παραβίαση του άρθρου 10 της ΕΔΑΔ εκ μέρους της Ελληνικής αστικής Δικαιοσύνης. Ο Εκδότης Δημοσιογράφος αναφέρει ότι «το Ελληνικό Κράτος ενώπιον του ΕΔΑΔ συνομολόγησε ως προς το αίτημα μας» , παραδέχθηκε ότι έσφαλε και προέβη στην συμβιβαστική πρόταση και να καταβάλει προς εμάς 4.500 €. «Προσωπικά δεν με ικανοποίησε το γεγονός, αλλά ενημερώθηκα από την δικηγόρο μου ότι από την στιγμή που το Ελληνικό κράτος συνομολόγησε και προσφέρθηκε σε συμβιβασμό δεν έχουμε το δικαίωμα της άρνησης».

Ο κ. Τσακνάκης δήλωσε  ότι η απόφαση του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου είναι μια ηθική πάνω απ’ όλα  δικαίωση για τον ίδιο, την δημοσιογραφική  ζωή και σταδιοδρομία των προηγούμενων χρόνων, καθώς και του αγώνα που έδωσε όλη οικογένειά του. Παράλληλα εξέφρασε την λύπη του ότι ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα τα ελληνικά δικαστήρια συνεχίζουν να παραβιάζουν με τις αποφάσεις τους σε θέματα ελευθεροτυπίας το άρθρο 10 του ΕΔΑΔ.

Η δικηγόρος Αικατερίνη Ζώη Τσιγάρα που υποστήριξε σε όλα τα στάδια ακόμη και στο ΕΔΑΔ την υπόθεση της «Πρωινής Γρεβενών» μετά την απόφαση τονισε ότι «μιλάμε για ένα ακόμη, εξακολουθητικό, σοβαρότατο, δικαστικό σφάλμα, σε βάρος της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα, το οποίο εκτός των άλλων ταλαιπώρησε ηθικά, οικονομικά  και άδικα επί σειρά ετών τον πελάτη μου».